Farmakoterapia u kotów – kompleksowy przewodnik po lekach weterynaryjnych dla właścicieli i specjalistów
Leki weterynaryjne dla kotów stanowią niezwykle szeroką i specjalistyczną kategorię preparatów farmaceutycznych, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i dobrego samopoczucia naszych czworonożnych towarzyszy. W przeciwieństwie do ludzi, koty charakteryzują się unikalnym metabolizmem i fizjologią, co sprawia, że wiele substancji stosowanych w medycynie człowieka może być dla nich niebezpiecznych lub nawet śmiertelnych. Dlatego też farmakoterapia u kotów wymaga szczególnej uwagi, precyzyjnego dawkowania oraz świadomości, że nasze futrzane pupile przetwarzają leki w sposób odmienny niż my czy nawet psy. W tym obszernym opracowaniu przyjrzymy się najważniejszym grupom leków stosowanych w medycynie kociej, ich zastosowaniom, bezpieczeństwu oraz zasadom prawidłowego podawania. Wiedza na ten temat jest niezbędna nie tylko dla lekarzy weterynarii, ale także dla odpowiedzialnych opiekunów kotów, którzy chcą zapewnić swoim podopiecznym najlepszą możliwą opiekę zdrowotną.

Specyfika metabolizmu leków u kotów
Koty wykazują istotne różnice w procesach metabolicznych w porównaniu do innych gatunków zwierząt domowych i człowieka. Najważniejszą cechą jest ograniczona zdolność do metabolizowania wielu substancji chemicznych z powodu niedoboru lub niewielkiej aktywności pewnych enzymów wątrobowych, w szczególności z grupy glukuronylotransferaz. To właśnie dlatego koty nie mogą bezpiecznie przyjmować wielu popularnych leków przeciwbólowych stosowanych u ludzi.
Metabolizm kotów jest dostosowany do diety mięsożernej, co ma bezpośredni wpływ na sposób przetwarzania substancji farmakologicznych. Organizm kota potrzebuje znacznie więcej czasu na eliminację niektórych leków, co zwiększa ryzyko kumulacji substancji czynnej i zatrucia. Z tego powodu paracetamol, ibuprofen, naproksen czy kwas acetylosalicylowy są dla kotów wysoce toksyczne i ich podanie może prowadzić do śmiertelnego zatrucia.
Dodatkowo, koty mają specyficzne receptory lekowe i inaczej reagują na wiele substancji psychoaktywnych i uspokajających. Niektóre leki, które u psów działają sedatywnie, u kotów mogą wywoływać reakcję przeciwną – pobudzenie i niepokój. Dlatego każdy preparat stosowany u kota powinien być odpowiednio dobrany przez lekarza weterynarii, z uwzględnieniem gatunku, wieku, masy ciała i stanu zdrowia zwierzęcia.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) u kotów
Niesteroidowe leki przeciwzapalne stanowią jedną z najważniejszych, ale jednocześnie najbardziej wymagających ostrożności grup leków w medycynie kotów. NLPZ działają poprzez hamowanie aktywności enzymu cyklooksygenazy (COX), który odpowiada za produkcję mediatorów stanu zapalnego, bólu i gorączki.
Meloksykam
Meloksykam jest jednym z najczęściej stosowanych NLPZ u kotów. Preparat ten charakteryzuje się selektywnym hamowaniem izoformy COX-2, co teoretycznie zmniejsza ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. U kotów meloksykam jest stosowany głównie w leczeniu bólu pooperacyjnego, ostrego bólu mięśniowo-szkieletowego oraz w kontrolowaniu bólu przewlekłego związanego z chorobami zwyrodnieniowymi stawów.
Dawkowanie meloksykamu u kotów jest bardzo precyzyjne i zazwyczaj wynosi 0,1 mg/kg masy ciała pierwszego dnia, a następnie 0,05 mg/kg w kolejnych dniach. Ważne jest, aby przy długotrwałym stosowaniu używać najniższej skutecznej dawki. Meloksykam jest dostępny w formie doustnej oraz iniekcji, co daje elastyczność w doborze metody podania dostosowanej do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Robenakoksyb
Robenakoksyb jest pierwszym i jak dotąd jedynym koksybem zarejestrowanym do stosowania u kotów. Jest to selektywny inhibitor COX-2, który został specjalnie opracowany dla zastosowania u psów i kotów. U kotów robenakoksyb jest stosowany wyłącznie krótkookresowo – maksymalnie przez 6 dni.
Preparat ten jest dostępny w postaci tabletek oraz roztworu do wstrzykiwań podskórnych. Zalecana dawka wynosi 1 mg/kg masy ciała raz dziennie. Robenakoksyb charakteryzuje się dobrą tolerancją i jest chętnie przyjmowany przez koty, co potwierdzają badania, w których 100% kotów akceptowało ten preparat.
Ketoprofen
Ketoprofen to kolejny NLPZ dopuszczony do stosowania u kotów, choć jego użycie jest bardziej ograniczone. Stosuje się go głównie jednorazowo w warunkach pooperacyjnych lub maksymalnie przez 3 dni przy silnych bólach. Ketoprofen znajduje zastosowanie w onkologii weterynaryjnej, leczeniu chorób stawów, przy złamaniach oraz w opiece pooperacyjnej.
Kwas tolfenamowy
Kwas tolfenamowy jest dostępny w postaci tabletek i może być stosowany przy przewlekłych schorzeniach objawiających się bólem. Jest to preparat, który warto mieć pod ręką jako jedną tabletkę do podania w nagłych przypadkach przy silnym bólu, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem weterynarii.
Leki przeciwbólowe – opioidy
Opioidy stanowią grupę bardzo silnych leków przeciwbólowych, które znajdują szerokie zastosowanie w medycynie weterynaryjnej, szczególnie w kontroli bólu okołooperacyjnego i pooperacyjnego. U kotów opioidy działają nie tylko przeciwbólowo, ale także wpływają na układ krążenia i mogą wywoływać specyficzne reakcje.
Buprenorfina
Buprenorfina jest jednym z najczęściej stosowanych opioidów u kotów. Charakteryzuje się długim czasem działania i dobrą skutecznością w łagodzeniu bólu o umiarkowanym do silnego nasileniu. U kotów buprenorfinę najczęściej podaje się na błonę śluzową policzków (droga transmukozalna), co znacznie ułatwia aplikację leku w warunkach domowych.
Zalecana dawka buprenorfiny wynosi 0,01-0,02 mg/kg masy ciała trzy razy dziennie. Lek ten jest szczególnie przydatny w przypadku kotów po zabiegach diagnostycznych lub chirurgicznych wymagających krótkiej rekonwalescencji (zwykle poniżej 7 dni). Buprenorfina charakteryzuje się stosunkowo niewielką liczbą działań niepożądanych, choć może powodować senność i zmniejszenie apetytu.
Butorfanol
Butorfanol to kolejny opioid stosowany u kotów, który charakteryzuje się specyficzną cechą – u kotów powoduje on hipertermię (podwyższenie temperatury ciała), przynajmniej tymczasowo. Dawka wynosi zazwyczaj 0,2-0,4 mg/kg masy ciała. Butorfanol jest często stosowany jako element znieczulenia oraz w profilaktyce przeciwbólowej podczas zabiegów chirurgicznych.
Tramadol
Tramadol jest syntetycznym opioidem, który znajduje zastosowanie w leczeniu bólu przewlekłego u kotów, na przykład przy chorobach stawów, nowotworach czy przewlekłych chorobach jamy ustnej. Dawka doustna tramadolu u kotów wynosi 1-4 mg/kg masy ciała dwa razy dziennie. Skutki uboczne mogą obejmować ospałość i otępienie, podobnie jak w przypadku innych opioidów.
Antybiotyki w terapii kotów
Antybiotykoterapia u kotów jest kluczowym elementem leczenia wielu infekcji bakteryjnych. Odpowiedzialne stosowanie antybiotyków jest niezwykle ważne ze względu na rosnący problem lekooporności bakterii.
Amoksycylina z kwasem klawulanowym
Połączenie amoksycyliny z kwasem klawulanowym (preparaty takie jak Synulox, Synergal, Kesium, Clavaseptin) jest jednym z najczęściej stosowanych antybiotyków u kotów. Kwas klawulanowy jest inhibitorem beta-laktamaz, co znacznie rozszerza spektrum działania amoksycyliny i umożliwia zwalczanie bakterii, które wytworzyły mechanizmy oporności na same penicyliny.
Dawkowanie wynosi zazwyczaj 12,5 mg/kg masy ciała co 12 godzin. Preparat ten jest skuteczny w leczeniu infekcji dróg oddechowych, układu moczowego, skóry i tkanek miękkich oraz ropni. W przypadku ropni ten antybiotyk jest często lekiem pierwszego rzutu po wykonaniu drenażu i oczyszczenia.
Doksycyklina
Doksycyklina to antybiotyk z grupy tetracyklin, który charakteryzuje się szerokim spektrum działania. Jest skuteczny przeciwko wielu bakteriom Gram-dodatnim i Gram-ujemnym, a także niektórym patogenom atypowym. Dawka u kotów wynosi 10 mg/kg masy ciała raz dziennie przez 14 dni.
Doksycyklina jest szczególnie skuteczna w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych u kotów, w tym kociego kataru wywołanego przez bakterie takie jak Chlamydophila felis, Bordetella bronchiseptica czy Mycoplasma. Badania wykazały, że doksycyklina jest dobrym lekiem pierwszego rzutu u kotów z objawami ze strony górnych dróg oddechowych.
Gentamycyna
Gentamycyna jest antybiotykiem aminoglikozydowym o szerokim spektrum działania, szczególnie skutecznym przeciwko bakteriom Gram-ujemnym oraz gronkowcom. Ze względu na potencjalne działania niepożądane (nefrotoksyczność, ototoksyczność) powinna być stosowana ostrożnie i tylko w podaniu miejscowym lub w ściśle kontrolowanych warunkach przy podaniu ogólnoustrojowym.
Cefowecyna
Cefowecyna to cefalosporyna trzeciej generacji podawana w formie zastrzyku. Jej główną zaletą jest długotrwałe działanie (do 14 dni), co jest wygodne dla opiekunów i eliminuje problem pomijania dawek. Preparat ten jest skuteczny w leczeniu infekcji skóry, w tym ropni, choć należy pamiętać o ryzyku rozwoju oporności bakteryjnej przy nadużywaniu.
Leki w chorobach przewodu pokarmowego
Zaburzenia przewodu pokarmowego są częstym problemem u kotów i wymagają często interwencji farmakologicznej.
Metoklopramid
Metoklopramid jest lekiem prokinetycznym, który wpływa regulująco na mięśniówkę gładką przewodu pokarmowego. Działa poprzez blokowanie receptorów dopaminowych D2 oraz pobudzanie receptorów serotoninowych 5-HT4. Metoklopramid blokuje również receptory D2 w strefie chemoreceptorów rdzenia, co zapobiega nudnościom i wymiotom.
U kotów metoklopramid przyspiesza opróżnianie żołądka z płynów oraz poprawia perystaltykę odźwiernika, choć jego wpływ na motorykę jelita czczego i okrężnicy jest ograniczony. Lek ten jest stosowany przy zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego oraz w kontroli wymiotów.
Famotydyna
Famotydyna jest antagonistą receptorów H2, który zmniejsza wydzielanie kwasu żołądkowego. U kotów może być stosowana w leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego i zapalenia błony śluzowej żołądka. Należy zachować ostrożność przy stosowaniu u ciężarnych zwierząt, kotów z chorobami nerek lub wątroby, a także w przypadku raka żołądka.
Diosmektyt
Diosmektyt to naturalny minerał o działaniu przeciwbiegunkowym. Preparat ten absorbuje toksyny i bakterie z przewodu pokarmowego, a także wzmacnia barierę śluzową. U kotów diosmektyt rozpuszcza się w odpowiedniej ilości wody i podaje za pomocą strzykawki bezpośrednio do pyszczka.
Leki w chorobach układu moczowego
Choroby układu moczowego, w tym kamica i infekcje dróg moczowych, są częstym problemem u kotów, szczególnie po kastracji.
Preparaty wspomagające pracę nerek są szczególnie ważne u kotów z przewlekłą chorobą nerek. Zawierają one zazwyczaj składniki takie jak fosfolipidy, chitosan oraz substancje zakwaszające mocz. Suplementy te pomagają regulować pH moczu i zmniejszają ryzyko tworzenia się kamieni.
W przypadku infekcji bakteryjnych układu moczowego stosuje się antybiotykoterapię dostosowaną do wyniku posiewu moczu z antybiogramem. Najczęściej używane antybiotyki to amoksycylina z kwasem klawulanowym oraz fluorochinolony, choć te ostatnie powinny być stosowane ostrożnie ze względu na rosnącą oporność bakterii.
Leki w nadczynności tarczycy
Nadczynność tarczycy jest najczęstszą chorobą endokrynologiczną u starszych kotów, dotykającą nawet 10-11% populacji kotów powyżej 8-10 roku życia.
Tiamazol
Tiamazol (metimazol) jest głównym lekiem stosowanym w leczeniu nadczynności tarczycy u kotów. Należy do grupy tioamidów i działa poprzez hamowanie produkcji hormonów tarczycy T3 i T4 w tkance gruczołu. Preparat jest dostępny w postaci tabletek oraz syropu (np. Apelka, Thiafeline, Metizol).
Zalecana dawka początkowa wynosi 5 mg na dobę, podzielone na dwie części – rano i wieczorem. Kluczowe jest regularne podawanie leku w tych samych godzinach oraz w stałym odstępie czasu od posiłków. Po 3 tygodniach, 6 tygodniach, 10 tygodniach i 20 tygodniach, a następnie co 3 miesiące należy wykonywać badania kontrolne krwi z oznaczeniem poziomu T4.
Dawkę leku modyfikuje się w zależności od stężenia hormonów we krwi i odpowiedzi klinicznej, zwiększając lub zmniejszając ją standardowo o 2,5 mg. Celem jest osiągnięcie możliwie najmniejszej skutecznej dawki. Ważne jest, aby całkowite stężenie T4 nie spadło poniżej dolnej granicy normy, co mogłoby prowadzić do jatrogennej niedoczynności tarczycy z objawami takimi jak letarg, brak apetytu, zwiększenie masy ciała i problemy dermatologiczne.
Karbimazol
Karbimazol działa podobnie do tiamazolu i jest alternatywnym lekiem przeciwtarczycowym stosowanym u kotów. W organizmie jest przekształcany do metimazolu, więc mechanizm działania jest identyczny.
Leczenie farmakologiczne nadczynności tarczycy musi być prowadzone przez całe życie kota, chyba że zostanie wykonany zabieg operacyjnego usunięcia tarczycy lub terapia radioaktywnym jodem. Przy odpowiedniej terapii lekowej większość objawów nadczynności ustępuje w ciągu 2-3 tygodni.
Leki przeciwpasożytnicze
Ochrona przed pasożytami wewnętrznymi i zewnętrznymi jest kluczowym elementem profilaktyki zdrowotnej u kotów.
Preparaty na odrobaczanie
Prawidłowe odrobaczanie kotów powinno odbywać się regularnie – zazwyczaj 2-4 razy w roku u kotów domowych i nawet co miesiąc u kotów wychodzących na zewnątrz. Kociaki odrobacza się po raz pierwszy w wieku około 2 tygodni, następnie co 2 tygodnie do czasu odsadzenia od matki, a później co 4 tygodnie aż do zakończenia szczepień.
Prazikwantel i pirantel to najczęściej stosowane substancje w tabletkach do odrobaczania (np. Drontal). Prazikwantel działa na tasiemce, natomiast pirantel na nicienie, w tym glisty. Preparaty te są skuteczne przeciwko wielu pasożytom wewnętrznym występującym w przewodzie pokarmowym kotów.
Moksydektyna i imidakloprid to substancje dostępne w preparatach typu spot-on (krople na kark). Ich zaletą jest łatwość aplikacji – nie trzeba podawać tabletek doustnie, co jest często problemem u kotów. Preparaty te działają nie tylko na pasożyty wewnętrzne, ale także na niektóre pasożyty zewnętrzne.
Preparaty na pchły i kleszcze
Fipronil jest jedną z najczęściej stosowanych substancji w preparatach spot-on przeciw pchłom i kleszczom (np. Frontline, Fiprex). Fipronil nie rozpuszcza się w wodzie, więc preparat sprawdza się nawet u kotów wymagających regularnych kąpieli. Jednorazowa aplikacja zabija pchły obecne na kocie i chroni przed inwazją nowych osobników przez okres około 5 tygodni.
Lotilaner to nowsza substancja dostępna w tabletkach (np. AdTab), która wykazuje natychmiastowe i utrzymujące się przez cały miesiąc działanie bójcze wobec pcheł i kleszczy. Tabletki są dobrze tolerowane i skuteczne, a w badaniach 100% kotów akceptowało ten preparat.
Selamektyna i flumetrina to substancje stosowane w obrożach lub kroplach przeciwpasożytniczych. Obroże (np. Foresto) zapewniają długotrwałą ochronę – nawet przez 8 miesięcy, co czyni je bardzo wygodnym rozwiązaniem dla opiekunów kotów wychodzących.
Suplementy diety i witaminy
Suplementacja u kotów powinna być zawsze konsultowana z lekarzem weterynarii, ponieważ nadmiar niektórych witamin może być szkodliwy.
Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6
Olej z łososia i inne źródła kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 są powszechnie stosowane w suplementacji kotów. Wpływają one korzystnie na stan skóry i sierści, zmniejszają stany zapalne, wspierają pracę serca i układu krążenia. Kwasy omega-3 działają również przeciwalergicznie i przeciwświądowo, dlatego są zalecane przy suchości skóry, egzemie i zapaleniach skóry.
Glukozamina i chondroityna
Suplementy zawierające glukozaminę, chondroitynę i czarci pazur są szczególnie ważne dla kotów starszych i bardzo aktywnych. Glukozamina to naturalny budulec chrząstki stawowej, którego poziom spada wraz z wiekiem. Chondroityna chroni stawy poprzez zapewnienie odpowiedniego nawilżenia i elastyczności. Czarci pazur działa przeciwzapalnie, szczególnie w stanach reumatycznych.
Probiotyki i prebiotyki
Zdrowy układ trawienny to podstawa dobrego samopoczucia kota. Probiotyki zawierające żywe kultury bakterii (np. Lactobacillus) działają kojąco i normalizująco na pracę jelit, wzmacniają układ odpornościowy i poprawiają wchłanianie składników odżywczych. Są szczególnie pomocne podczas zmiany diety, po podawaniu antybiotyków oraz przy problemach z kupą.
Tauryna
Tauryna jest niezbędnym aminokwasem dla kotów, którego nie mogą syntetyzować w wystarczających ilościach. Niedobór tauryny prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, w tym kardiomiopatii rozstrzeniowej i zwyrodnienia siatkówki. Większość karm komercyjnych jest już wzbogacana w taurynę, ale koty na diecie domowej lub BARF mogą wymagać suplementacji.
Zasady bezpiecznego stosowania leków u kotów
Nigdy nie podawaj leków z własnej inicjatywy
Najważniejszą zasadą jest nigdy nie podawanie kotu leków przeznaczonych dla ludzi bez konsultacji z lekarzem weterynarii. Wiele powszechnie stosowanych u ludzi leków jest dla kotów śmiertelnie niebezpiecznych. Dotyczy to szczególnie:
- Paracetamolu
- Ibuprofenu
- Naproksenu
- Ketoprofenu (poza zastosowaniem weterynaryjnym)
- Kwasu acetylosalicylowego (aspiryny)
- Diklofenaku
Przestrzegaj dawkowania
Dawkowanie leków u kotów jest bardzo precyzyjne i zależy od masy ciała zwierzęcia. Nigdy nie podawaj większej dawki niż zalecona przez lekarza, nawet jeśli wydaje się, że lek nie działa wystarczająco szybko. Przedawkowanie może prowadzić do poważnych powikłań lub śmierci.
Kontynuuj terapię przez zalecony czas
Bardzo częstym błędem jest przedwczesne odstawienie leków, gdy objawy ustąpią. Dotyczy to szczególnie antybiotykoterapii – zbyt wczesne przerwanie leczenia może prowadzić do nawrotu choroby w cięższej formie oraz rozwoju oporności bakterii na dany antybiotyk.
Ostrożność przy podawaniu wielu leków jednocześnie
Niektóre leki mogą wchodzić w interakcje z innymi preparatami. Zawsze informuj lekarza weterynarii o wszystkich lekach i suplementach, które otrzymuje Twój kot. Szczególną ostrożność należy zachować przy stosowaniu NLPZ z innymi lekami wpływającymi na krzepnięcie krwi lub czynność nerek.
Bezpieczeństwo opiekuna
Niektóre leki weterynaryjne wymagają zachowania środków ostrożności również przez opiekuna. Leki na nadczynność tarczycy zawierające tiamazol nie mogą być dzielone, kruszane ani dotykane gołymi rękami ze względu na możliwy wpływ na organizm człowieka. Podobnie maści hormonalne czy chemioterapeutyki wymagają stosowania rękawiczek.
Formy podawania leków
Tabletki
Tabletki są najczęstszą formą leków, ale ich podawanie kotom bywa wyzwaniem. Przed podaniem należy sprawdzić w ulotce, czy tabletkę można dzielić lub kruszyć. Niektóre tabletki (np. na nadczynność tarczycy) muszą być podawane w całości i nie wolno ich dotykać gołymi rękami.
Metody podawania tabletek:
- Bezpośrednio do pyszczka – otwierając szczękę kota i umieszczając tabletkę głęboko na tylnej części języka
- Ukryte w smakołyku – w karmie mokrej lub specjalnych przysmakach dla kotów
- Za pomocą aplikatora do tabletek – specjalnego narzędzia ułatwiającego podanie
Syropy i roztwory doustne
Syropy są często lepiej akceptowane przez koty niż tabletki. Podaje się je za pomocą strzykawki (bez igły) bezpośrednio do kącika pyszczka kota. Należy podawać powoli, małymi porcjami, aby kot miał czas na przełknięcie i nie zakrztusił się.
Krople i preparaty spot-on
Krople spot-on aplikuje się na skórę karku, między łopatkami, w miejscu, którego kot nie może dosięgnąć językiem. Substancja czynna rozprowadza się przez warstwę tłuszczową skóry na całe ciało. Nigdy nie należy rozcierać preparatu palcem – tylko wykraplać za pomocą pipety.
Maści i kremy
Maści stosuje się miejscowo na skórę. Niektóre wymagają stosowania w rękawiczkach (np. maści hormonalne na nadczynność tarczycy aplikowane na wewnętrzną stronę małżowiny usznej). Hydrokortyzon w maści można stosować maksymalnie przez 7 dni i na powierzchnię nie większą niż 1/3 ciała.
Zastrzyki
Iniekcje są podawane tylko przez lekarza weterynarii lub przeszkolonego opiekuna. Niektóre leki o przedłużonym działaniu (np. cefowecyna, długodziałające glikokortykosteroidy) są dostępne wyłącznie w formie iniekcji.
Przechowywanie leków
Leki weterynaryjne należy przechowywać zgodnie z zaleceniami producenta:
- W temperaturze pokojowej (chyba że wymaga się chłodzenia)
- W oryginalnym opakowaniu
- W miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt
- Z dala od wilgoci i światła słonecznego
- Sprawdzać datę ważności przed każdym użyciem
Po otwarciu opakowania wiele leków ma skrócony okres przydatności do użycia (np. 3 miesiące w przypadku syropu Apelka). Należy zawsze odnotować datę pierwszego otwarcia na opakowaniu.
Czy mogę podać kotu lek z mojej apteczki?
Absolutnie nie, chyba że zostało to wcześniej skonsultowane z lekarzem weterynarii. Większość leków stosowanych u ludzi jest dla kotów toksyczna, a nawet śmiertelna. Dotyczy to szczególnie popularnych środków przeciwbólowych jak paracetamol czy ibuprofen. Koty mają odmienny metabolizm niż ludzie i nie mogą bezpiecznie przetwarzać wielu substancji.
Jak długo po podaniu antybiotyku u kota pojawia się poprawa?
Poprawa po rozpoczęciu antybiotykoterapii zazwyczaj pojawia się w ciągu 48-72 godzin. Jeśli po 3 dniach nie widać żadnej poprawy, należy skontaktować się z lekarzem weterynarii. Może to oznaczać, że bakterie są oporne na dany antybiotyk lub że rozpoznanie wymaga ponownej oceny. Nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej, zawsze należy dokończyć pełny cykl antybiotykoterapii zalecony przez lekarza.
Czy kot może mieć alergię na leki?
Tak, koty mogą rozwijać reakcje alergiczne na leki, choć jest to stosunkowo rzadkie. Objawy mogą obejmować wysypkę, świąd, obrzęk twarzy, trudności w oddychaniu, wymioty lub biegunkę. W przypadku podejrzenia reakcji alergicznej należy natychmiast przerwać podawanie leku i skontaktować się z lekarzem weterynarii. Niektóre koty są szczególnie wrażliwe na metamizol (Pyralgina).
Jak często należy odrobaczać kota?
Koty domowe, które nie wychodzą na zewnątrz, powinny być odrobaczane 2-4 razy w roku. Koty wychodzące, łowiące gryzonie, mające kontakt z innymi zwierzętami lub pozostające na diecie BARF wymagają odrobaczania częściej – nawet co miesiąc. Kociaki odrobacza się po raz pierwszy około 2. tygodnia życia, następnie co 2 tygodnie do odsadzenia, a później co 4 tygodnie do zakończenia szczepień.
Czy można podawać kotu leki na pusty żołądek?
Zależy to od konkretnego leku. Niektóre leki należy podawać z karmą (np. tabletki na kleszcze i pchły AdTab), inne na pusty żołądek. Część preparatów wymaga podawania w stałych odstępach od posiłków (np. leki na nadczynność tarczycy). Zawsze należy przestrzegać zaleceń z ulotki lub instrukcji lekarza weterynarii. Podanie leku niezgodnie z zaleceniami może zmniejszyć jego skuteczność lub zwiększyć ryzyko działań niepożądanych.
Jakie są najczęstsze działania niepożądane leków u kotów?
Najczęstsze działania niepożądane to zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego – wymioty, biegunka, zmniejszony apetyt. NLPZ mogą powodować podrażnienie żołądka, uszkodzenie nerek lub wątroby przy długotrwałym stosowaniu. Opioidy wywołują senność i ospałość. Leki na nadczynność tarczycy mogą powodować świąd, osowiałość lub nieprawidłowości hematologiczne. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy skontaktować się z lekarzem weterynarii.
Co zrobić, gdy kot wymiotuje po podaniu leku?
Jeśli kot zwymiotował tabletkę lub syrop krótko po podaniu (w ciągu 15-30 minut), należy skontaktować się z lekarzem weterynarii i zapytać, czy podać ponownie dawkę. Nie należy robić tego samodzielnie, aby uniknąć ryzyka przedawkowania. Jeśli wymioty powtarzają się po każdym podaniu leku, może to oznaczać nietolerancję preparatu i konieczność zmiany na inną formę lub substancję.
Czy można przerywać podawanie leków na weekend lub urlop?
Nie, należy zawsze kontynuować terapię zgodnie z zaleceniami lekarza. Przerwy w leczeniu mogą prowadzić do nawrotu objawów choroby, zmniejszenia skuteczności terapii lub rozwoju oporności (w przypadku antybiotyków). Jeśli wyjazd lub inne okoliczności uniemożliwiają regularne podawanie leków, należy wcześniej porozmawiać z lekarzem o alternatywnych rozwiązaniach, np. lekach o przedłużonym działaniu podawanych w formie iniekcji.
Jak podać kotu tabletkę, jeśli kategorycznie się opiera?
Istnieje kilka strategii: ukrycie tabletki w smacznym przysmaku (jeśli instrukcja na to pozwala), rozkruszenie i wymieszanie z małą ilością mokrej karmy, użycie aplikatora do tabletek lub skorzystanie z pomocy drugiej osoby do przytrzymania kota. Jeśli wszystko zawodzi, można poprosić lekarza o przepisanie leku w innej formie – syrop, krople spot-on lub zastrzyk długodziałający. Przy lekach, które muszą być podane regularnie (np. na nadczynność tarczycy), warto rozważyć formę syropu, który jest łatwiejszy w podawaniu.
Czy suplementy mogą zastąpić leki przepisane przez weterynarza?
Nie, suplementy diety nie mogą zastąpić leków przepisanych przez lekarza weterynarii w leczeniu chorób. Suplementy odgrywają rolę wspomagającą i profilaktyczną – mogą poprawić ogólną kondycję, wzmocnić odporność czy poprawić stan sierści, ale nie wyleczą infekcji bakteryjnej, nie obniżą poziomu hormonów tarczycy ani nie usuną pcheł. Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza i nie zastępować przepisanych leków suplementami bez konsultacji.
Bibliografia
- Lappin MR, Blondeau J, Boothe D, Breitschwerdt EB, Guardabassi L, Lloyd DH, Papich MG, Rankin SC, Sykes JE, Turnidge J, Weese JS. Antimicrobial use Guidelines for Treatment of Respiratory Tract Disease in Dogs and Cats: Antimicrobial Guidelines Working Group of the International Society for Companion Animal Infectious Diseases. J Vet Intern Med. 2017;31(2):279-294. DOI: 10.1111/jvim.14627 PMID: 28185306
- Litster AL, Wu CC, Constable PD. Comparison of the efficacy of amoxicillin-clavulanic acid, cefovecin, and doxycycline in the treatment of upper respiratory tract disease in cats housed in an animal shelter. J Am Vet Med Assoc. 2012;241(2):218-226. DOI: 10.2460/javma.241.2.218 PMID: 22765368
- Daminet S, Kooistra HS, Fracassi F, Graham PA, Hibbert A, Lloret A, Mooney CT, Neiger R, Rosenberg D, Syme HM, Villard I, Williams G. Best practice for the pharmacological management of hyperthyroid cats with antithyroid drugs. J Small Anim Pract. 2014;55(1):4-13. DOI: 10.1111/jsap.12157 PMID: 24372075
- Gunew MN, Menrath VH, Marshall RD. Long-term safety, efficacy and palatability of oral meloxicam at 0.01-0.03 mg/kg for treatment of osteoarthritic pain in cats. J Feline Med Surg. 2008;10(3):235-241. DOI: 10.1016/j.jfms.2007.11.007 PMID: 18440263
- Trepanier LA, Hoffman SB, Kroll M, Rodan I, Challoner L. Efficacy and safety of once versus twice daily administration of methimazole in cats with hyperthyroidism. J Am Vet Med Assoc. 2003;222(7):954-958. DOI: 10.2460/javma.2003.222.954 PMID: 12685785