Najczęstsze choroby zwierząt domowych – podsumowanie

Choroby zwierząt domowych stanowią jeden z najważniejszych aspektów opieki nad naszymi czworonożnymi towarzyszami. Właściciele psów i kotów coraz częściej spotykają się z różnorodnymi schorzeniami, które dotykają ich pupili, a świadomość na temat najczęstszych dolegliwości pozwala na wczesne rozpoznanie problemu i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Zwierzęta domowe, podobnie jak ludzie, narażone są na szeroki wachlarz chorób – od infekcji wirusowych i bakteryjnych, przez choroby pasożytnicze, aż po schorzenia przewlekłe i nowotwory. Rozwój weterynarii oraz rosnąca świadomość właścicieli sprawiają, że nasze zwierzęta żyją coraz dłużej, jednak wraz z wydłużającym się czasem życia rośnie również ryzyko wystąpienia chorób charakterystycznych dla starszego wieku. Wczesne rozpoznanie objawów chorobowych jest kluczowe dla dalszych losów i samopoczucia zwierzęcia, ponieważ wiele schorzeń wykrytych we wczesnym stadium daje znacznie lepsze rokowania. W tym artykule przedstawiamy kompleksowe podsumowanie najczęstszych chorób zwierząt domowych, które każdy właściciel powinien znać, aby zapewnić swojemu pupilowi jak najlepszą opiekę i odpowiednio szybko zareagować w sytuacji zagrożenia zdrowia. Poznanie specyfiki poszczególnych schorzeń, ich objawów oraz możliwości leczenia to fundament odpowiedzialnej opieki nad zwierzętami towarzyszącymi.

Choroby zakaźne – wirusy i bakterie atakujące zwierzęta domowe

Choroby zakaźne należą do najczęściej diagnozowanych problemów zdrowotnych u psów i kotów. Wywołane przez wirusy, bakterie lub grzyby, mogą prowadzić do poważnych powikłań, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci zwierzęcia. Szczególnie narażone są młode osobniki, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, oraz zwierzęta starsze z osłabioną odpornością.

Wśród najgroźniejszych chorób wirusowych psów wymienić należy wściekliznę, która stanowi zagrożenie nie tylko dla zwierząt, ale również dla ludzi. Jest to choroba podlegająca obowiązkowi szczepień ochronnych – psy powinny być zaszczepione po ukończeniu trzeciego miesiąca życia, a szczepienie należy powtarzać co roku. Potwierdzeniem szczepienia jest zaświadczenie weterynaryjne, które może być wymagane przez służby porządkowe.

Parwowiroza to kolejna niebezpieczna choroba wirusowa dotykająca psy w każdym wieku. Szczególnie groźna jest dla szczeniąt, u których może przebiegać z licznymi powikłaniami i często kończy się śmiercią zwierzęcia. U bardzo młodych szczeniąt choroba może przybrać formę sercową ze śmiertelnością sięgającą prawie stu procent. U psów powyżej drugiego miesiąca życia częściej występuje forma jelitowa, objawiająca się intensywnymi wymiotami i krwistymi biegunkami prowadzącymi do gwałtownego odwodnienia organizmu.

Choroba Rubartha, znana również jako zakaźne zapalenie wątroby u psów, wywoływana jest przez adenowirusy typu pierwszego. Może doprowadzić do śmierci psa nawet w ciągu jednego dnia od pojawienia się pierwszych objawów. Choroba objawia się wysoką gorączką, wymiotami, biegunką i padaczką. Podobnie niebezpieczne są choroby górnych i dolnych dróg oddechowych, takie jak parainfluenza, kaszel kenelowy i adenowirusowe zapalenie płuc, które często występują równocześnie i charakteryzują się kaszlem, wydzieliną z nozdrzy i spojówek, apatią oraz stanami podgorączkowymi.

U kotów najczęściej występującymi chorobami zakaźnymi są te wywołane przez wirusy. Wirus kociej białaczki to jeden z najbardziej niebezpiecznych patogenów atakujących koty, który może prowadzić do różnych form nowotworów, anemii i innych poważnych schorzeń. Objawy obejmują utratę wagi, osłabienie, brak apetytu, powiększone węzły chłonne, infekcje wtórne oraz anemię. Niestety, nie ma skutecznego leczenia tej choroby, dostępna jest jedynie terapia wspomagająca, dlatego kluczowe znaczenie mają szczepienia ochronne i izolacja chorych zwierząt od zdrowych.

Koci katar to powszechna choroba układu oddechowego wywoływana głównie przez wirus opryszczki i kaliciwirus. Jest szczególnie niebezpieczna dla kociąt i kotów z osłabionym układem odpornościowym. Choroba objawia się kichaniem, kaszlem, wydzieliną z nozdrzy i oczu, gorączką oraz brakiem apetytu. W leczeniu stosuje się antybiotyki na wtórne infekcje bakteryjne, krople do nosa i oczu, nawilżanie powietrza, a czasem również leki przeciwwirusowe.

Choroby pasożytnicze – niewidoczni wrogowie zdrowia

Choroby pasożytnicze stanowią poważny problem zdrowotny, który dotyka aż osiemdziesiąt pięć procent psów i kotów przynajmniej raz w życiu. Zarówno ektopasożyty bytujące na skórze, jak i endopasożyty żyjące wewnątrz organizmu, stanowią realne zagrożenie dla zdrowia zwierząt. W obliczu zmian klimatycznych i wzmożonej mobilności ludzi oraz zwierząt, choroby pasożytnicze coraz częściej pojawiają się także w Polsce.

Pchły to jedne z najczęstszych ektopasożytów atakujących zwierzęta domowe. Oprócz intensywnego swędzenia, mogą powodować alergiczne pchle zapalenie skóry, które jest jednym z najczęstszych problemów dermatologicznych u psów i kotów. Co więcej, pchły są wektorami tasiemca psiego – pasożyta jelitowego infekującego zarówno zwierzęta, jak i rzadko człowieka. Dorosłe osobniki tasiemca mogą osiągnąć długość nawet do czterdziestu pięciu centymetrów. Zwierzęta zarażają się, gdy połkną zakażone pchły podczas pielęgnacji sierści.

Kleszcze stanowią równie poważne zagrożenie, ponieważ występują dosyć często, szczególnie u psów, i mogą wywoływać niebezpieczne choroby odkleszczowe. W najgorszym wypadku prowadzą do śmierci zwierzęcia. Babeszjoza, przenoszona przez kleszcze, powoduje hemolityczną niedokrwistość i objawia się wysoką gorączką, apatią, ciemnym moczem i anemią. Choroba może prowadzić do śmierci, jeśli nie zostanie szybko rozpoznana i leczona.

Dirofilarioza sercowa, przenoszona przez komary, to choroba wywoływana przez nicienie pasożytujące w sercu i naczyniach płucnych. Objawia się kaszlem, dusznością, niewydolnością serca oraz spadkiem kondycji. Jest to jedno z najpoważniejszych schorzeń pasożytniczych, które wymaga długotrwałego i kosztownego leczenia.

Wśród endopasożytów najczęściej występują glisty i tasiemce, które infekują układ pokarmowy zwierząt. Objawy obejmują wymioty, biegunkę, utratę masy ciała, wzdęcia oraz widoczną obecność pasożytów w kale lub sierści. Szczególnie niebezpieczna jest toksokaroza, czyli zakażenie larwami glist psich lub kocich, która może być przenoszona również na ludzi, szczególnie dzieci bawiące się w skażonych piaskownicach.

Nowotwory u zwierząt domowych

Nowotwory są niestety, podobnie jak u ludzi, chorobą powszechną u psów i kotów. Częściej zapadają na nie zwierzęta w średnim i starszym wieku. Szacuje się, że śmiertelność wśród zwierząt związana z wystąpieniem nowotworu wynosi nawet do trzydziestu procent, a większość pupili może zachorować w wieku powyżej dziesiątego roku życia. Choroba nowotworowa jest problemem cywilizacyjnym psów i kotów, którego częstość występowania stale rośnie wraz z wydłużaniem się życia zwierząt domowych.

Powstawanie nowotworu jest procesem, w którego następstwie z prawidłowej komórki organizmu powstaje komórka nowotworowa o zmienionym charakterze, wyglądzie i funkcji. W komórkach nowotworowych, poza gromadzeniem mutacji w materiale genetycznym, dochodzi do zmian w metabolizmie. Tkanka nowotworowa narasta w sposób nieprawidłowy i nadmierny w stosunku do tkanki zdrowej, wymykając się wszelkim fizjologicznym mechanizmom regulacji. Ma nieskończony potencjał replikacyjny i jest praktycznie nieśmiertelna.

Psy i koty mogą cierpieć na różne rodzaje nowotworów. Do tych występujących najczęściej należą nowotwory skóry i tkanki podskórnej, jamy ustnej, chłoniaki oraz guzy śledziony. U suk i kotek często diagnozuje się przypadki nowotworów listwy mlecznej, które dotyczą jednak głównie samic niekastrowanych lub kastrowanych w późnym wieku. U samic kastrowanych poniżej pierwszego roku życia nowotwory gruczołu mlekowego są niezwykle rzadkie. Ryzyko wystąpienia nowotworu gruczołu mlekowego jest wyższe, jeśli właściciel decyduje się na terapię hormonalną stosowaną w celu eliminowania cieczki lub rui.

Niektóre rasy psów są statystycznie bardziej narażone na nowotwory. Należą do nich berneński pies pasterski, rottweiler, staffordshire bull terrier, terier walijski, golden retriever, bokser, buldog francuski, alaskan malamute, beagle i sznaucer miniaturowy. U kotów najczęściej nowotwory występują u ras orientalnych i syjamskich.

Objawy choroby nowotworowej mogą być bardzo zróżnicowane. Właściciel może zauważyć zmiany na skórze w postaci guzów czy przebarwień, rosnące zgrubienia i obrzmienia, niegojące się owrzodzenia, utratę masy ciała, zaburzenia apetytu, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej, trudności w połykaniu, niechęć do wysiłku fizycznego, kulawizny, dyszenie oraz zmiany w oddawaniu moczu i kału. Często dochodzi również do tak zwanych zespołów paranowotworowych, które nie wynikają z samej obecności guza, lecz z jego działania na odległe tkanki organizmu.

Leczenie farmakologiczne nowotworów

Leczenie nowotworów u zwierząt jest wielokierunkowe i zależy od rodzaju nowotworu, stopnia jego zaawansowania oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Chirurgiczne usunięcie guza często stanowi pierwszy krok w terapii, a w przypadku wczesnego wykrycia może prowadzić do całkowitego wyleczenia. Uzupełnieniem leczenia chirurgicznego jest chemioterapia, która stanowi podstawową terapię w leczeniu niektórych nowotworów, na przykład chłoniaków, oraz jako terapia wspomagająca przed lub po zabiegu operacyjnym.

W chemioterapii weterynaryjnej stosuje się różne substancje czynne, w zależności od typu nowotworu. Do najczęściej używanych leków należą winkrystyna, winblastyna i windezyna z grupy alkaloidów barwinka, które hamują podział komórek nowotworowych. Stosuje się również cyklofosfamid – lek alkilujący działający na DNA komórek rakowych. W przypadku chłoniaków często wykorzystuje się protokoły wielolekowe, takie jak protokół CHOP, który zawiera cyklofosfamid, doksorubicynę, winkrystynę oraz prednizolon. Doksorubicyna to antybiotyk antracyklinowy o szerokim spektrum działania przeciwnowotworowego, stosowany w leczeniu wielu typów guzów litych oraz chłoniaków.

Oprócz chemioterapii stosuje się również radioterapię, która jest skuteczna szczególnie w leczeniu guzów mózgu oraz jako terapia uzupełniająca po operacji. Nowocześniejszą metodą jest elektrochemioterapia, stosowana w leczeniu rozległych, często nieoperacyjnych zmian nowotworowych. W ramach leczenia wspomagającego wykorzystuje się również preparaty poprawiające jakość życia pacjenta, takie jak leki przeciwwymiotne (maropitant, metoklopramid), leki przeciwbólowe oraz leki wspomagające apetyt.

Cukrzyca u psów i kotów

Cukrzyca, choć powszechnie uznawana za dolegliwość ludzką, coraz częściej dotyka również nasze zwierzęta domowe. Szacuje się, że częstotliwość występowania cukrzycy to jeden na dwieście kotów i jeden na trzysta psów, co czyni ją jednym z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych występujących u zwierząt domowych. Jest to choroba metaboliczna związana z bezwzględnym niedoborem insuliny lub zmniejszoną reaktywnością organizmu na insulinę, prowadząca do niekontrolowanego wzrostu poziomu glukozy we krwi.

U psów najpowszechniejsza postać cukrzycy przypomina cukrzycę typu pierwszego u ludzi, podczas gdy u kotów najczęściej występuje cukrzyca przypominająca cukrzycę typu drugiego. Czynniki ryzyka wystąpienia cukrzycy obejmują otyłość (szczególnie u kotów), podeszły wiek, predyspozycje genetyczne oraz współistniejące choroby. Psy są zwykle diagnozowane w wieku od siedmiu do dziesięciu lat, a większość kotów w momencie rozpoznania choroby ma więcej niż sześć lat.

Pierwszym i najczęstszym objawem cukrzycy u zwierząt jest wzmożone pragnienie oraz zwiększona częstość oddawania moczu. Właściciel może zauważyć, że kuweta jest częściej mokra, a miska z wodą szybko się opróżnia. Dodatkowo pojawia się utrata masy ciała mimo zachowanego, a często nawet zwiększonego apetytu. Zwierzęta stają się ospałe, mniej aktywne, niechętne do zabawy. U kotów charakterystycznym objawem jest zaniedbanie codziennej toalety – sierść staje się zmatowiona, zmierzwiona i sucha.

Nieleczona cukrzyca może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. U kotów często dochodzi do stłuszczenia wątroby, niedokrwienia nerwów, zmniejszenia masy ciała w kończynach, osłabienia ruchów i nieprawidłowego stawiania kończyn. Mogą wystąpić również infekcje pęcherza moczowego, choroby skóry, uszkodzenia siatkówki oka, a nawet poważna kwasica ketonowa. U psów najczęstszym powikłaniem jest zaćma cukrzycowa, która wymaga chirurgicznego usunięcia zmienionej soczewki.

Leczenie farmakologiczne cukrzycy

Podstawą leczenia cukrzycy u zwierząt domowych jest terapia insulinowa, która musi być stosowana zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii. U kotów najczęściej stosowane typy insuliny to insulina lantus (glarginowa), która charakteryzuje się długim czasem działania i pozwala na stabilizację poziomu glukozy przez dwadzieścia cztery godziny, oraz insulina caninsulin (cynkowo-protaminowa), specjalnie opracowana dla psów i kotów. U psów również wykorzystuje się te same preparaty, choć dobór konkretnego rodzaju insuliny zawsze wymaga indywidualnego podejścia.

Insulinę podaje się zwykle dwa razy dziennie, w stałych porach, zawsze w połączeniu z posiłkiem. Dawkowanie musi być precyzyjnie ustalone przez weterynarza na podstawie regularnych pomiarów poziomu glukozy we krwi. Właściciel powinien nauczyć się samodzielnie mierzyć poziom cukru za pomocą glukometru, co pozwala na bieżące monitorowanie skuteczności terapii i uniknięcie niebezpiecznej hipoglikemii.

Oprócz insuliny, w leczeniu cukrzycy u kotów stosuje się czasami doustne leki hipoglikemizujące, takie jak glipizid z grupy pochodnych sulfonylomocznika, który stymuluje wydzielanie insuliny przez trzustkę. Lek ten może być stosowany u kotów z zachowaną częściowo funkcją wysp trzustkowych, jednak jego skuteczność jest ograniczona i większość kotów ostatecznie wymaga terapii insulinowej.

Bardzo ważnym elementem leczenia jest również odpowiednia dieta. U kotów z cukrzycą zaleca się stosowanie wysokomięsnych karm mokrych o niskiej zawartości węglowodanów, które nie powodują gwałtownych skoków poziomu glukozy we krwi. Warto również wprowadzić stały schemat dnia i regularność podawania posiłków, ponieważ każda regularność lub jej brak ma swoje odbicie w produkcji hormonów i poziomie cukru w organizmie.

Przewlekła choroba nerek u kotów

Przewlekła choroba nerek stanowi jedną z głównych przyczyn zachorowalności i śmiertelności małych zwierząt, szczególnie starszych psów i kotów. Szacuje się, że przewlekła choroba nerek występuje u jednego do trzech procent kotów, podczas gdy u psów tylko u pół do jednego procenta populacji. Ryzyko pojawienia się choroby wzrasta wraz z wiekiem zwierzęcia – ocenia się, że co trzeci kot senior cierpi na przewlekłe uszkodzenie nerek. U kotów powyżej dziesięciu lat częstość występowania tej choroby może sięgać nawet trzydziestu do czterdziestu procent.

Koty są szczególnie narażone na niewydolność nerek ze względu na swoją fizjologię i dietę. Jako zwierzęta ściśle mięsożerne, w naturalnym środowisku pobierały pokarm o około siedemdziesięciu procentach wilgotności. Koty domowe często karmione tylko suchą karmą pobierają nieodpowiednią ilość wody i odwadniają się, co prowadzi do zagęszczenia moczu. W konsekwencji dochodzi do wzrostu wydzielania hormonu antydiuretycznego, jeszcze większego zagęszczenia moczu i skurczu naczyń krwionośnych kanalików nerkowych. Nerka staje się bardziej niedokrwiona, co prowadzi do jej uszkodzenia.

Podstawową przyczyną przewlekłej choroby nerek u psów i kotów jest wiek. Trudno jest wskazać konkretną przyczynę – zwykle zwierzęta się po prostu starzeją. W naszych domach żyją one o wiele dłużej niż ich ciało jest zaprogramowane, a nerki się nie regenerują i starzeją wraz z wiekiem. Czasami przyczyną są choroby wrodzone, takie jak dysplazja nerek czy wielotorbielowatość nerek u kotów perskich. Przewlekła choroba nerek pojawia się także po przebytych chorobach, które nerki obciążyły, takich jak leptospiroza u psów czy infekcje układu moczowego u kotów.

Początkowe stadium przewlekłej choroby nerek nie daje wyraźnych symptomów. Najczęściej pierwsze objawy właściciele zauważają w momencie, gdy znaczna część narządu jest już uszkodzona – charakterystyczne objawy często pojawiają się dopiero, gdy około siedemdziesiąt procent nefronów jest zniszczonych. Występująca zmniejszona aktywność i postępująca utrata masy ciała często odbierane są przez właścicieli jako naturalne objawy procesu starzenia.

Najbardziej charakterystycznym symptomem przewlekłej choroby nerek jest zwiększone pragnienie oraz zwiększona ilość oddawanego moczu. Norma u kota to około pięćdziesiąt mililitrów na kilogram masy ciała w ciągu doby. Dodatkowo pojawia się spadek lub utrata apetytu oraz wymioty. Wśród objawów można wymienić również pogorszenie okrywy włosowej, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej, apatię oraz polidypsję. W zaawansowanych stadiach mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak osłabienie odruchów, zaburzenia równowagi oraz osłabienie kończyn tylnych.

Leczenie farmakologiczne przewlekłej choroby nerek

Leczenie kota z przewlekłą chorobą nerek powinno być dobrane indywidualnie i zależy od stadium, w którym choroba została rozpoznana, oraz od towarzyszących jej objawów klinicznych. Terapia trwa od momentu zdiagnozowania choroby przez resztę życia zwierzęcia, zmieniając się jedynie jej intensywność i zakres.

Bardzo istotne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. W tym celu stosuje się płynoterapię dożylną lub podskórną, która pomaga uzupełnić straty wody i poprawić funkcjonowanie nerek. W płynoterapii wykorzystuje się najczęściej roztwory krystaloidów, takie jak sól fizjologiczna czy płyn Ringera.

Jeśli mimo stosowania diety nerkowej poziom fosforu nie obniża się, stosuje się preparaty wiążące fosfor w świetle przewodu pokarmowego. Do najczęściej używanych należą węglan wapnia, octan wapnia oraz wodorotlenek glinu. Nowsze preparaty zawierają węglan lantanu lub sewelameru, które skutecznie wiążą fosfor bez ryzyka hiperkalcemii.

W przypadku nadciśnienia tętniczego, które często towarzyszy przewlekłej chorobie nerek, stosuje się inhibitory konwertazy angiotensyny, takie jak enalapril, benazepril czy ramipril. Leki te nie tylko obniżają ciśnienie krwi, ale również wykazują działanie nefroprotekcyjne, spowalniając postęp choroby nerek. Dodatkowo zmniejszają białkomocz, co jest bardzo istotne w kontekście ochrony funkcji nerkowych.

W leczeniu anemii towarzyszącej przewlekłej chorobie nerek stosuje się preparaty erytropoetyny, hormonu stymulującego produkcję czerwonych krwinek. U zwierząt wykorzystuje się darbepoetyną, która charakteryzuje się dłuższym czasem działania niż naturalna erytropoetyna. Dodatkowo podaje się preparaty żelaza wspierające erytropoezę.

W przypadku występowania kwasicy metabolicznej, stosuje się preparaty alkalizujące, takie jak cytrynian potasu lub wodorowęglan sodu, które pomagają zrównoważyć pH organizmu. W leczeniu nudności i wymiotów wykorzystuje się maropitant, antagonistę receptorów neurokininowych typu pierwszego, który skutecznie hamuje ośrodek wymiotny.

Choroby skóry u zwierząt domowych

Zmiany skórne pojawiające się na ciele zwierząt, nazywane dermatozami, należą do najczęstszych problemów zdrowotnych diagnozowanych w praktyce weterynaryjnej. Dotyczą one zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych warstw skóry i objawiają się najczęściej swędzeniem, pieczeniem i zaczerwienieniem. Mogą mieć różne podłoże – od alergii, przez zakażenia bakteryjne i wirusowe, po schorzenia wewnętrzne czy choroby pasożytnicze.

Do najczęstszych przyczyn powstawania zmian w obrębie skóry zwierząt zalicza się alergie pokarmowe i kontaktowe, które prowadzą do silnego świądu, zaczerwienienia i wysypki. Alergie pokarmowe często wynikają z nieodpowiedniej diety zawierającej alergeny, takie jak białko kurczaka, wołowiny czy mleka. Alergie kontaktowe mogą być spowodowane przez kontakt z roztoczami, roślinami, detergentami czy środkami pielęgnacyjnymi.

Atopowe zapalenie skóry to choroba o podłożu genetycznym, o charakterze przewlekłym, ze skłonnościami do nawracania. Objawia się najczęściej świądem, wzmożoną potliwością, pęcherzami, nadżerkami, zapaleniem spojówek, strupami, ropną wydzieliną, wzrostem wagi i zapaleniem warg. Choroba wymaga długotrwałego leczenia i ścisłej współpracy z dermatologiem weterynaryjnym.

Ropne zapalenie skóry to schorzenie wywoływane najczęściej przez bakterie, choć może być również reakcją na szczepienie, alergię pokarmową czy stan zapalny ucha. Objawia się sączącymi, nieprzyjemnie pachnącymi zmianami ropnymi wywołującymi świąd. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest gronkowiec złocisty, bakteria oportunistyczna kolonizująca skórę zwierząt.

Świerzb to pasożytnicza choroba objawiająca się zmianami skórnymi w okolicy pachwin, pyska, uszu, oczu, łokci, stawów skokowych, klatki piersiowej i brzucha. Wywołany jest przez roztocze Sarcoptes scabiei, które drążą korytarze w naskórku, powodując intensywny świąd i wypadanie sierści. Choroba jest wysoce zaraźliwa i może być przenoszona również na ludzi.

Grzybica dermatofitowa to infekcja wywoływana przez grzyby dermatofity, najczęściej Microsporum canis. Objawia się okrągłymi, bezwłosymi plami na skórze, często z charakterystycznym podwyższonym obrzeżem. Grzybica jest szczególnie częsta u młodych zwierząt i tych z osłabionym układem odpornościowym.

Nowotwory skóry u zwierząt

Mastocytyma to jeden z najczęstszych nowotworów skóry u psów, powstający z nieprawidłowo rozwiniętych komórek tucznych. U kotów występuje rzadziej niż u psów, jednak stanowi istotne zagrożenie. Nowotwór ten może być zarówno łagodny, jak i złośliwy i najczęściej przyjmuje wygląd dobrze odgraniczonego, bezwłosego guzka o średnicy do dwóch centymetrów.

Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący to bardzo groźny nowotwór skóry u kotów, który często występuje w obszarach o jasnym umaszczeniu, narażonych na działanie słońca. Szacuje się, że stanowi nawet do piętnastu procent wszystkich nowotworów u tego gatunku. Objawia się owrzodzeniami skóry, krwawieniem i bólem, wymagając agresywnego leczenia chirurgicznego lub radioterapii.

Zapalenie stawów i otyłość u zwierząt

Zapalenie stawów to najczęstsza choroba zwierząt domowych w podeszłym wieku, dotykająca zarówno psy, jak i koty. Jeśli zwierzę wolniej wstaje i jest coraz mniej aktywne, może to być znak, że cierpi na artretyzm. Często bardzo trudno jest rozpoznać tę dolegliwość – mimo że jest bardzo bolesna, zwierzak nie jest w stanie okazać swojego cierpienia w sposób oczywisty dla właściciela.

Do grupy ryzyka należą głównie zwierzęta starsze i te z nadwagą. Otyłość to problem, na który cierpi z roku na rok coraz więcej zwierząt domowych, zarówno psów, jak i kotów. Nadmierna masa ciała stanowi istotne obciążenie dla stawów i kręgosłupa, prowadząc do szybszego zużycia chrząstek stawowych i rozwoju zmian zwyrodnieniowych.

Jeśli zwierzę ma problemy z funkcjonowaniem, należy koniecznie wprowadzić do jego trybu życia aktywność fizyczną i dobrać odpowiednią dietę. Dzięki prawidłowemu żywieniu i dobrym nawykom zwierzę straci na wadze i będzie cieszyło się lepszym zdrowiem. Jeśli przyczyną nadwagi są zmiany we florze jelitowej, rozwiązaniem może być suplementacja probiotykami i prebiotykami.

W leczeniu zapalenia stawów u zwierząt stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak meloksikam, karprofen, firokoksyb czy robenakoksyb. Leki te zmniejszają ból i stan zapalny, poprawiając komfort życia zwierzęcia. Dodatkowo wykorzystuje się preparaty chondroprotektorowe zawierające glukozaminę i chondroitynę, które wspierają odbudowę chrząstki stawowej i spowalniają postęp zmian zwyrodnieniowych.

Infekcje i zapalenie uszu

Infekcje i zapalenie uszu są bardzo częste u zwierząt, szczególnie u tych spędzających dużo czasu na zewnątrz. Powodem infekcji mogą być bakterie, choroby alergiczne, autoimmunologiczne i nowotworowe, a także ciała obce mogące utknąć w uchu psa, powodując jego podrażnienie, a ostatecznie zakażenie.

Chorobę można rozpoznać już we wczesnym stadium, ponieważ zwierzę zazwyczaj sygnalizuje ból poprzez nieustanne drapanie się, potrząsanie głową, ocieranie się o przedmioty czy skowyt. Jednak jednoznaczne objawy, takie jak wydzielina z uszu, obrzęk lub zaczerwienienie, występują dopiero w zaawansowanym stadium choroby.

Dobrym nawykiem zapobiegającym takim problemom jest regularne i dokładne czyszczenie uszu zwierzęcia oraz konsultacje weterynaryjne, a także dbanie o to, aby zwierzę nie przebywało w pomieszczeniach o nadmiernej wilgotności. W leczeniu zapalenia uszu stosuje się krople douszne zawierające antybiotyki, glikokortykosteroidy i środki przeciwgrzybicze, w zależności od przyczyny infekcji.

Tabela porównawcza: Najczęstsze choroby u psów i kotów

Choroba	Psy	Koty	Główne objawy	Profilaktyka
Parwowiroza	✓✓✓	–	Wymioty, krwiste biegunki, odwodnienie	Szczepienia ochronne
Choroba Rubartha	✓✓	–	Gorączka, wymioty, biegunka, padaczka	Szczepienia ochronne
Koci katar	–	✓✓✓	Kichanie, wydzielina z nosa i oczu, gorączka	Szczepienia ochronne
Białaczka kotów (FeLV)	–	✓✓✓	Utrata wagi, osłabienie, powiększone węzły chłonne	Szczepienia, izolacja chorych
Babeszjoza	✓✓✓	✓	Gorączka, apatia, ciemny mocz, anemia	Ochrona przed kleszczami
Cukrzyca	✓✓	✓✓✓	Wzmożone pragnienie, utrata wagi mimo apetytu	Kontrola wagi, odpowiednia dieta
Przewlekła choroba nerek	✓	✓✓✓	Zwiększone pragnienie i oddawanie moczu, utrata apetytu	Regularne badania, właściwe nawodnienie
Nowotwory	✓✓✓	✓✓	Guzy, utrata wagi, zmiany w zachowaniu	Wczesna diagnozyka, kastracja
Zapalenie stawów	✓✓✓	✓✓	Sztywność ruchów, trudności ze wstawaniem	Kontrola wagi, aktywność fizyczna

Legenda: ✓ – rzadko występująca, ✓✓ – często występująca, ✓✓✓ – bardzo często występująca, – nie dotyczy

Znaczenie profilaktyki i wczesnej diagnostyki

Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu wielu chorobom zwierząt domowych. Regularne szczepienia ochronne stanowią podstawę ochrony przed najgroźniejszymi chorobami zakaźnymi. Program szczepień powinien obejmować ochronę przed wścieklizną, parwowirozą, chorobą Rubartha oraz chorobami układu oddechowego u psów, natomiast u kotów szczepienia powinny obejmować panleukemię, białaczkę kotów, kocią grypę oraz kociego kataru.

Regularne kontrole weterynaryjne pozwalają na wczesne wykrycie problemów zdrowotnych, gdy są one jeszcze łatwe do opanowania. Szczególnie istotne są profilaktyczne badania laboratoryjne u zwierząt starszych – u psów i kotów po ukończeniu pięciu do siedmiu lat życia, oprócz badań krwi, warto dołączyć diagnostykę obrazową płuc i jamy brzusznej.

Bardzo ważna jest również właściwa dieta i utrzymywanie prawidłowej masy ciała zwierzęcia. Otyłość stanowi istotny czynnik ryzyka wielu chorób, w tym cukrzycy, chorób stawów czy przewlekłej choroby nerek. Zwierzęta powinny otrzymywać zbilansowaną karmę dostosowaną do ich wieku, stanu fizjologicznego i ewentualnych schorzeń współistniejących.

Regularna profilaktyka przeciwpasożytnicza to kolejny filar ochrony zdrowia zwierząt. Stosowanie preparatów przeciwko pchłom i kleszczom oraz regularne odrobaczanie pozwalają uniknąć wielu niebezpiecznych chorób pasożytniczych. Właściciele powinni oglądać swoje zwierzęta po każdym spacerze i szybko reagować, jeśli zauważą kleszcza lub inne pasożyty.

Bibliografia

1. O’Neill DG, Church DB, McGreevy PD, Thomson PC, Brodbelt DC. Prevalence of disorders recorded in dogs attending primary-care veterinary practices in England. PLoS One. 2014;9(3):e90501. DOI: 10.1371/journal.pone.0090501 PMID: 24594665
2. Dhein ES, Heikkilä U, Oevermann A, Blatter S, Meier D, Hartnack S, Guscetti F. Incidence rates of the most common canine tumors based on data from the Swiss Canine Cancer Registry (2008 to 2020). PLoS One. 2024;19(4):e0302231. DOI: 10.1371/journal.pone.0302231 PMID: 38635572
3. Sparkes AH, Cannon M, Church DB, Jepson R, Kirkby Shaw K, Niessen S, Reed N. ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Feline Chronic Kidney Disease. J Feline Med Surg. 2016;18(3):219-239. DOI: 10.1177/1098612X16631234 PMID: 26936494
4. Fall T, Hamlin HH, Hedhammar Å, Kämpe O, Egenvall A. Diabetes mellitus in a population of 180,000 insured dogs: incidence, survival, and breed distribution. J Vet Intern Med. 2007;21(6):1209-1216. DOI: 10.1892/07-021.1 PMID: 18196728
5. Nelson RW, Reusch CE. Animal models of disease: classification and etiology of diabetes in dogs and cats. J Endocrinol. 2014;222(3):T1-9. DOI: 10.1530/JOE-14-0202 PMID: 24982466