Domowa pielęgnacja szynszyli

Szynszyle to jedne z najbardziej fascynujących gryzoni domowych, które dzięki swojemu miękkiemu, gęstemu futerku i uroczemu wyglądowi zdobywają serca właścicieli na całym świecie. Te niewielkie zwierzęta pochodzące z górskich terenów Andów w Ameryce Południowej wymagają jednak specyficznej opieki, dostosowanej do ich unikalnych potrzeb fizjologicznych. Prawidłowa pielęgnacja szynszyli w warunkach domowych nie jest skomplikowana, ale wymaga konsekwencji, wiedzy oraz zrozumienia ich naturalnych instynktów i wymagań. Odpowiednia temperatura otoczenia, specjalistyczne kąpiele piaskowe, właściwe żywienie oparte na sianie i ziołach oraz regularna kontrola stanu zdrowia to fundamenty, na których opiera się holistyczna troska o te wrażliwe zwierzęta. Warto podkreślić, że szynszyle przy odpowiedniej opiece mogą dożyć nawet dwudziestu lat, co czyni je długoletnimi towarzyszami życia. Jednak długowieczność ta jest bezpośrednio powiązana z jakością codziennej pielęgnacji, dlatego tak istotne jest poznanie wszystkich aspektów właściwego utrzymania tych niezwykłych gryzoni. W artykule tym szczegółowo omówimy kluczowe elementy domowej pielęgnacji szynszyli, od wyboru odpowiedniej klatki i wyposażenia, przez higienę i żywienie, aż po rozpoznawanie pierwszych objawów chorób i właściwe reagowanie na problemy zdrowotne.

Charakterystyka i pochodzenie szynszyli

Szynszyle małe to gryzonie o charakterystycznej budowie ciała i wyjątkowym futrze. Dorosłe osobniki ważą średnio od pięciuset do siedmiuset gramów, choć samice bywają nieco większe od samców. Ich najbardziej rozpoznawalną cechą jest niezwykle gęsta okrywa włosowa, z każdego mieszka włosowego wyrasta od pięćdziesięciu do stu dwudziestu włosów, co czyni ich futro jednym z najgęstszych w świecie zwierząt. Ta unikalna budowa sierści chroni je przed ekstremalnie niskimi temperaturami panującymi w Andach, gdzie naturalnie występują na wysokości od trzech do pięciu tysięcy metrów nad poziomem morza.

W warunkach naturalnych szynszyle żyją w surowym, suchym klimacie, charakteryzującym się dużymi wahaniami temperatury między dniem a nocą. Zamieszkują jałowe, skaliste tereny o bardzo ubogiej roślinności. Prowadzą stadny tryb życia, tworząc kolonie liczące od kilkunastu do nawet kilkuset osobników. Są zwierzętami zmierzchowo-nocnymi, co oznacza, że największą aktywność wykazują wieczorem i w nocy. W ciągu dnia odpoczywają w szczelinach skalnych lub norach, chroniąc się przed drapieżnikami i słońcem.

Ze względu na swoje pochodzenie z gór, szynszyle są przystosowane do życia w niskich temperaturach i niskiej wilgotności powietrza. Temperatura optymalna dla tych zwierząt w warunkach domowych wynosi od piętnastu do dwudziestu stopni Celsjusza. Temperatury powyżej dwudziestu pięciu stopni mogą prowadzić do przegrzania i udaru cieplnego, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Z kolei wysoka wilgotność powietrza negatywnie wpływa na stan ich futra, powodując sklejanie się włosów i potencjalne problemy skórne.

Warunki mieszkaniowe i wyposażenie

Wybór odpowiedniej klatki lub woliery to pierwszy krok w zapewnieniu szynszyli komfortowych warunków życia. Klatka powinna być przestronna i przede wszystkim wysoka, ponieważ szynszyle są zwierzętami bardzo zwinnymi, które w naturze spędzają dużo czasu na wspinaczce i skakaniu po skałach. Minimalne wymiary klatki dla dwóch szynszyli to sto centymetrów wysokości, osiemdziesiąt centymetrów szerokości i sześćdziesiąt centymetrów głębokości. Jednak im większa przestrzeń, tym lepiej dla zdrowia psychicznego i fizycznego zwierząt.

Konstrukcja klatki powinna być wykonana z solidnych materiałów. Najlepiej sprawdzają się klatki metalowe z niewielkimi otworami w siatce, które uniemożliwiają przedostawanie się drobnych przedmiotów do środka oraz ucieczkę zwierzęcia. Dno klatki musi być wykonane z jednolitego, gładkiego materiału, bez szczelin i otworów, w których mogłyby utkwić delikatne łapki gryzonia. Podobnie półki i platformy powinny być gładkie i stabilne, aby zapobiec urazom.

Wyposażenie klatki

Prawidłowo wyposażona klatka powinna zawierać następujące elementy:

• Poidełko – najlepiej typu kulkowego, zawieszone na odpowiedniej wysokości, zapewniające stały dostęp do świeżej wody
• Paśnik na siano – umieszczony powyżej poziomu podłoża, aby chronić siano przed zanieczyszczeniem odchodami
• Miska na granulat – ciężka, ceramiczna, której szynszyla nie przewróci podczas aktywności
• Domek do spania – zapewniający zwierzęciu poczucie bezpieczeństwa i możliwość odpoczynku w ciszy
• Półki i platformy – rozmieszczone na różnych wysokościach, umożliwiające szynszylom wspinaczkę i skoki
• Hamaki – miękkie miejsce do odpoczynku, które amortyzują ewentualne upadki
• Zabawki – tunele, drewniane gryzaki, huśtawki

Bardzo ważnym elementem wyposażenia jest pojemnik do kąpieli piaskowych. Powinien być wystarczająco duży, aby szynszyla mogła swobodnie się w nim tarzać. Średnica około czterdziestu centymetrów i wysokość umożliwiająca wykonywanie akrobatycznych figur to optymalne wymiary.

Ściółka na dnie klatki powinna być dobrej jakości, najlepiej w formie granulatu, który dobrze wchłania wilgoć i neutralizuje zapachy. Kategorycznie nie wolno stosować wiórów stolarskich, które mogą zawierać toksyczne substancje i uszkadzać delikatny układ oddechowy szynszyli. Ściółkę należy wymieniać minimum trzy razy w tygodniu, a najlepiej codziennie w miejscach najbardziej zanieczyszczonych.

Kąpiele piaskowe – podstawa pielęgnacji futra

Kąpiel piaskowa to jeden z najważniejszych elementów pielęgnacji szynszyli, który wynika bezpośrednio z ich naturalnych zachowań. W środowisku naturalnym szynszyle oczyszczają swoje futro, tarzając się w drobnym pyle wulkanicznym znajdującym się w szczelinach skalnych. Ten instynktowny sposób dbania o higienę został przeniesiony również do warunków domowych i jest absolutnie niezbędny dla zachowania zdrowia skóry i jakości futra.

Gęste futro szynszyli ma tendencję do gromadzenia nadmiaru tłuszczu, wilgoci i zabrudzeń. Ze względu na unikalną strukturę włosów, z jednego mieszka wyrasta nawet do stu dwudziestu włosków, woda nie jest w stanie skutecznie wyczyścić sierści. Co więcej, mokre futro bardzo wolno schnie, co może prowadzić do groźnych dla zdrowia procesów gnilnych, infekcji grzybiczych i innych problemów skórnych. Dlatego szynszyle nigdy nie powinny być kąpane w wodzie, chyba że zachodzi taka konieczność w sytuacji ekstremalnego zabrudzenia, i to pod kontrolą doświadczonego opiekuna.

Wybór odpowiedniego piasku

Jakość piasku kąpielowego ma kluczowe znaczenie dla zdrowia szynszyli. Na rynku dostępne są różne rodzaje piasków, ale nie wszystkie są odpowiednie. Najlepszym wyborem jest drobnoziarnisty piasek wulkaniczny lub pył oparty na bentonicie, który swoimi właściwościami fizykochemicznymi najbardziej zbliżony jest do naturalnych pyłów z Andów.

Dobry piasek kąpielowy powinien charakteryzować się:

• Drobnymi, matowymi ziarnami przypominającymi konsystencją miękkiego puchu
• Właściwościami absorbującymi, skutecznie pochłaniającymi wilgoć i tłuszcz
• Delikatnością dla skóry i oczu zwierzęcia
• Naturalnym składem mineralnym, najlepiej zawierającym sepiolit, zeolit lub montmorillonit

Należy unikać zwykłego piasku kwarcowego, piasku plażowego czy piaskownicy. Tego typu materiały mają zbyt duże i ostre ziarna, które mogą uszkadzać delikatną skórę szynszyli, drażnić spojówki oczu i niszczyć strukturę futra. Dodatkowo piasek zebrany z zewnątrz jest zanieczyszczony bakteriami i nie posiada właściwości oczyszczających.

Częstotliwość i przebieg kąpieli

Szynszyle powinny mieć możliwość kąpieli piaskowej od dwóch do trzech razy w tygodniu. Każda sesja powinna trwać około piętnastu minut, choć można zostawić zwierzę w pojemniku nawet do godziny. Szynszyla sama da znać, kiedy zakończy toaletę – wyjdzie z pojemnika lub przestanie się aktywnie tarzać.

Podczas kąpieli szynszyla instynktownie wykonuje charakterystyczne ruchy, przewracając się z boku na bok, kopie łapkami i tarza w piasku. Te akrobacje nie tylko czyszczą futro, ale również stanowią formę relaksu i zabawy dla zwierzęcia. Po kąpieli sierść staje się puszysta, miękka, lśniąca i przyjemna w dotyku.

Piasek kąpielowy wymaga regularnej konserwacji. Po każdym użyciu należy go przesiać przez drobne sitko, aby usunąć zanieczyszczenia i martwe włosy. Całkowitą wymianę piasku przeprowadza się po około czternastu kąpielach. Zbyt częste kąpiele mogą prowadzić do przesuszenia skóry, dlatego należy zachować umiar i obserwować stan futra zwierzęcia.

Żywienie szynszyli

Prawidłowe żywienie to fundament zdrowia i długiego życia szynszyli. Przewód pokarmowy tych gryzoni przystosowany jest do trawienia pokarmów wysokowłóknistych, suchych i ubogich w składniki odżywcze, co odzwierciedla warunki panujące w ich naturalnym środowisku. Błędy żywieniowe są jedną z najczęstszych przyczyn chorób i przedwczesnej śmierci szynszyli w warunkach domowych.

Siano – podstawa diety

Siano powinno stanowić od siedemdziesięciu do dziewięćdziesięciu procent dziennej diety szynszyli. Jest źródłem błonnika, który nie tylko wspiera prawidłowe trawienie, ale także umożliwia ścieranie stale rosnących zębów. Wszystkie zęby szynszyli, zarówno siekacze, jak i zęby policzkowe, rosną przez całe życie w tempie nawet siedmiu centymetrów rocznie. Brak odpowiedniej ilości włókna w diecie prowadzi do przerostu uzębienia, co jest bardzo poważnym problemem zdrowotnym.

Dobrej jakości siano charakteryzuje się:

• Zielonkawym kolorem wskazującym na świeżość
• Przyjemnym, świeżym zapachem
• Suchością – mokre siano może powodować groźne wzdęcia
• Zróżnicowanym składem traw

Siano powinno być dostępne dla szynszyli przez całą dobę. Należy je umieszczać w specjalnych paśnikach zawieszonychpowyżej poziomu podłoża, aby chronić przed zanieczyszczeniem. Dobrym rozwiązaniem jest oferowanie różnych rodzajów siana – łąkowego, kwiatowego, ziołowego – aby urozmaicić dietę i zapobiec nudzie pokarmowej.

Granulat i karmy komercyjne

Granulat lub karma komercyjna powinna stanowić od pięciu do dziesięciu procent dziennej diety. Pełni ona rolę uzupełniającą, dostarczając niezbędnych witamin, minerałów i białka. Przy wyborze karmy należy zwracać szczególną uwagę na skład.

Właściwa karma dla szynszyli powinna:

• Mieć formę jednolitego granulatu, uniemożliwiającą wybiórcze zjadanie ulubionych składników
• Zawierać wysoką ilość błonnika (minimum dwadzieścia procent)
• Nie zawierać zbóż, orzechów, suszonych owoców, sztucznych barwników
• Być uboga w tłuszcze i cukry

Dzienna porcja granulatu to około jednej do dwóch łyżek stołowych, w zależności od wielkości i aktywności zwierzęcia. Należy pamiętać, że szynszyle mają bardzo wysoką predyspozycję do rozwoju cukrzycy, dlatego wszelkie produkty bogate w cukry są dla nich szkodliwe.

Zioła i dodatki

Zioła powinny stanowić około pięciu do dziesięciu procent diety. Są naturalnym źródłem witamin, minerałów i związków bioaktywnych wspierających odporność, trawienie i ogólną kondycję organizmu. Można podawać gotowe mieszanki ziołowe dedykowane szynszylom lub pojedyncze zioła.

Bezpieczne i zalecane zioła dla szynszyli to:

• Mniszek lekarski
• Pokrzywa
• Babka lancetowata
• Melisa
• Mięta
• Nagietek
• Hibiskus
• Płatki róży
• Lucerna

Zioła można podawać w formie suszonej co dwa do trzech dni. Należy jednak zachować ostrożność z ziołami o działaniu moczopędnym, które w nadmiarze mogą odwodnić organizm.

Patyki i gałązki

Patyki i gałązki drzew stanowią doskonały element diety, umożliwiający ścieranie siekaczy oraz dostarczający dodatkowych składników odżywczych. Bezpieczne są gałązki z:

• Jabłoni
• Gruszki
• Brzozy
• Wierzby (z wyjątkiem białej)
• Leszczyny
• Lipy
• Morwy białej

Gałązki powinny być suche i czyste, bez pestycydów i zanieczyszczeń. Nie wolno używać gałązek drzew iglastych, które zawierają toksyczne olejki eteryczne i fenole.

Woda

Świeża woda powinna być dostępna dla szynszyli przez całą dobę. Średnie dzienne zapotrzebowanie wynosi od czterdziestu do stu dwudziestu mililitrów. Najlepiej podawać wodę mineralną niegazowaną lub przegotowaną wodę z kranu w poidełku kulkowym, które należy codziennie dokładnie czyścić.

Produkty zabronione

Szynszyle absolutnie nie powinny otrzymywać:

• Świeżych owoców i warzyw (mogą powodować biegunki, wzdęcia i cukrzycę)
• Orzechów (zbyt tłuste)
• Ziaren zbóż (trudne do strawienia)
• Cukierków, chlebku świętojańskiego, kolb obfitujących w cukier
• Produktów przeznaczonych dla innych gryzoni

Higiena i kontrola zdrowia

Szynszyle są z natury bardzo czystymi zwierzętami, które same dbają o swoją higienę. Rolą opiekuna jest zapewnienie im odpowiednich warunków do samodzielnej pielęgnacji oraz regularna kontrola stanu zdrowia.

Futro

Futro zdrowej szynszyli powinno być puszyste, miękkie, lśniące i sprężyste. Regularne kąpiele piaskowe utrzymują je w doskonałej kondycji. Dodatkowo można stosować specjalną szczotkę dla gryzoni, aby usunąć nadmiar martwych włosów. Szczotkowanie przeprowadza się delikatnie, zaczynając od ogona i przesuwając się w kierunku głowy.

Jeśli futro staje się matowe, tłuste, sklejone lub pojawiają się łyse placki, może to świadczyć o problemach zdrowotnych, nieodpowiedniej diecie lub złej jakości piasku do kąpieli. W takich przypadkach należy skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Oczy i uszy

Oczy szynszyli powinny być czyste, błyszczące i pełne życia. Łzawienie oczu może być objawem problemów z zębami, alergii na piasek lub infekcji. Uszy zwykle są bardzo czyste. W razie potrzeby można delikatnie przetrzeć zewnętrzną część ucha wacikiem nasączonym wodą. Wnętrza uszu nie należy czyścić samodzielnie – pozostawmy to specjalistom.

Łapki i pazury

Łapki powinny być gładkie, czyste i bez otarć. Otarcia na piętach świadczą o zbyt twardym podłożu i wymagają interwencji – należy wyścielić półki miękkim materiałem i ograniczyć czas spędzany na drewnianych powierzchniach. Szynszyle same obgryzają sobie pazury, gdy są za długie, więc ich przycinanie zwykle nie jest konieczne.

Regularność kontroli

Codzienne obserwacje zachowania szynszyli są kluczowe dla wczesnego wykrycia problemów zdrowotnych. Należy zwracać uwagę na:

• Poziom aktywności
• Apetyt i ilość zjadanego pokarmu
• Regularność oddawania kału
• Stan futra
• Zachowania nietypowe (drapanie się, ślinienie, kichanie)

Każda szynszyla powinna przechodzić kontrolne badania weterynaryjne minimum raz w roku. Badanie kału warto wykonywać profilaktycznie co sześć miesięcy.

Najczęstsze problemy zdrowotne

Szynszyle należą do zwierząt stosunkowo odpornych, jednak większość problemów zdrowotnych wynika z błędów w utrzymaniu i żywieniu. Wczesne rozpoznanie objawów choroby jest niezwykle ważne, ponieważ szynszyle mają tendencję do ukrywania słabości.

Choroby przewodu pokarmowego

Zaburzenia układu trawiennego to najczęstsze problemy zdrowotne u szynszyli. Objawy obejmują brak apetytu, brak oddawania kału, biegunkę lub wzdęcia. Przyczyną mogą być błędy żywieniowe, zatrucia pokarmowe, infekcje bakteryjne lub pasożytnicze.

Zatwardzenie objawia się brakiem lub zmniejszeniem ilości odchodów, obecnością wyczuwalnej grudki w podbrzuszu, osowiałością. Przyczyny to niedobór wody, zła jakość siana, zbieranie się włosów w żołądku lub zbyt mała aktywność fizyczna.

Biegunka jest bardzo niebezpieczna ze względu na szybkie odwodnienie. Może być spowodowana złą higieną klatki, poidełek, podawaniem świeżych owoców i warzyw lub infekcjami bakteryjnymi.

Wzdęcia powstają, gdy szynszyla spożywa zbyt dużo świeżych produktów, mokre siano lub niektóre rodzaje ziół. Objawami są okrągły, twardy brzuszek, przyspieszony oddech i niespokojne zachowanie.

Problemy z zębami

Przerost uzębienia to poważna dolegliwość wynikająca z nieodpowiedniej diety lub problemów genetycznych. Objawy to niechęć do jedzenia siana, utrata masy ciała, ślinienie, łzawienie oczu. Zęby mogą rosnąć nieprawidłowo, raniąc policzki lub język. Leczenie wymaga regularnego szlifowania zębów przez weterynarza.

Dermatofitoza (grzybica)

Grzybica skóry to zakaźna choroba najczęściej występująca w okresie jesienno-zimowym, gdy odporność zwierząt jest obniżona. Objawami są miejscowe łysienie, szczególnie wokół pyszczka, nosa i uszu, strupy powstałe w wyniku drapania oraz sklejone futro. Czynnikami ryzyka są stres, złe warunki zoohigieniczne, wysoka wilgotność i nieodpowiednie żywienie.

Leczenie farmakologiczne grzybicy

Leczenie dermatofitozy u szynszyli wymaga kompleksowego podejścia z wykorzystaniem preparatów miejscowych i ogólnoustrojowych. Najskuteczniejszą substancją stosowaną w terapii jest gryzeofulfina, podawana doustnie w dawce dwadzieścia pięć miligramów na kilogram masy ciała dwa razy dziennie lub pięćdziesiąt miligramów na kilogram raz dziennie przez minimum miesiąc. Należy zachować szczególną ostrożność u samic ciężarnych ze względu na właściwości teratogenne gryzeofulfiny.

Miejscowo można stosować tolnaftat w formie pudru, dodając jedną łyżkę stołową do kąpieli piaskowej. W Polsce dostępny jest również preparat ketokonazol w formie szamponu lub kremu, stosowany bezpośrednio na zmienione chorobowo obszary skóry. Wspomagająco można dodawać do piasku kąpielowego siarkę lub preparaty przeciwgrzybicze w postaci pudrów.

W przypadku ciężkich infekcji weterynarze mogą zalecić itrakonazol lub terbinafina, które charakteryzują się dobrą skutecznością i tolerancją przez gryzonie. Kuracja musi być kontynuowana nawet po ustąpieniu objawów klinicznych do czasu uzyskania negatywnych wyników posiewów grzybiczych.

Nieżyt nosa (katar)

Katar u szynszyli pojawia się najczęściej w wyniku wahań temperatury, przeciągów lub zbyt wysokiej wilgotności. Objawy to kichanie, wydzielina z nosa, osowiałość. Można wspomóc leczenie produktami bogatymi w witaminę C, ale w przypadku uporczywych objawów należy udać się do weterynarza.

Objawy wymagające natychmiastowej konsultacji

Niezależnie od rodzaju schorzenia, niektóre objawy zawsze wymagają pilnej wizyty u weterynarza:

• Brak jedzenia przez ponad dwanaście godzin
• Brak oddawania kału
• Krwawe odchody lub wydzielina z nosa
• Drgawki, niezborność ruchowa
• Przyspieszony oddech, duszność
• Spadek aktywności i osowiałość

Temperatura i klimat

Utrzymanie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu, gdzie przebywają szynszyle, jest kluczowe dla ich zdrowia. Szynszyle nie potrafią się pocić, co oznacza, że nie mogą skutecznie regulować temperatury ciała w gorących warunkach. Temperatura powyżej dwudziestu pięciu stopni Celsjusza stanowi realne zagrożenie udarem cieplnym.

Objawy przegrzania to:

• Leżenie na boku z rozpostartymi łapkami
• Czerwone, spocone uszka
• Szybki, płytki oddech przez otwarty pyszczek
• Osowiałość lub nadmierne pobudzenie

W przypadku podejrzenia udaru cieplnego należy natychmiast schłodzić zwierzę, umieszczając je w chłodniejszym pomieszczeniu, oferując zimną wodę i delikatnie ochładzając uszy wilgotnymi kompresami. Następnie konieczna jest pilna wizyta u weterynarza.

Zbyt niska wilgotność powietrza również jest korzystna dla szynszyli, ponieważ zapobiega problemom z futrem. Suche powietrze charakterystyczne dla centralnie ogrzewanych pomieszczeń jest zazwyczaj odpowiednie.

Socjalizacja i towarzystwo

Szynszyle są zwierzętami stadnymi, które w naturze żyją w dużych grupach. Samotność jest dla nich źródłem ogromnego stresu, który może prowadzić do depresji, apatii, a nawet przedwczesnej śmierci. Dlatego zdecydowanie zaleca się trzymanie minimum dwóch osobników tej samej płci.

Łączenie nieznających się szynszyli musi odbywać się stopniowo i ostrożnie, ponieważ nieprzemyślane wprowadzenie nowego zwierzęcia do klatki może zakończyć się poważnymi obrażeniami. Istnieją różne metody łączenia, takie jak metoda wybiegowa (powolna) lub transporterkowa (szybka). Przed podjęciem decyzji warto zapoznać się z doświadczeniami innych opiekunów i zasięgnąć porady u specjalistów.

Nowego domownika należy poddać kwarantannie trwającej minimum siedem, a najlepiej czternaście dni. W tym czasie warto wykonać wizytę kontrolną u weterynarza oraz badanie kału zebrane przez trzy dni i przechowywane w lodówce.

Wypuszczanie z klatki i bezpieczeństwo

Szynszyle potrzebują codziennej dawki ruchu poza klatką. Bezpieczny wybieg powinien być przygotowany z uwzględnieniem ich naturalnej zwinności i ciekawości. Zwierzęta te potrafią odbijać się od pionowych powierzchni i w ciągu kilku sekund znaleźć się po drugiej stronie pokoju.

Zabezpieczenie pomieszczenia

Przed wypuszczeniem szynszyli należy:

• Zabezpieczyć wszystkie kable elektryczne
• Usunąć rośliny doniczkowe, zwłaszcza toksyczne (azalia, filodendron, dieffenbachia, monstera, bluszcz)
• Schować cenne przedmioty i leki
• Zamknąć okna i drzwi
• Zabezpieczyć szczeliny, w których zwierzę mogłoby się schować

Podczas wybiegu należy ostrożnie stąpać po podłodze i nie zamykać gwałtownie drzwi. Warto pamiętać, że szynszyle będą pozostawiać bobki, które są małe, suche i łatwe do posprzątania.

Bibliografia

1. Yarto-Jaramillo E. Respiratory system anatomy, physiology, and disease: Guinea pigs and chinchillas. Vet Clin North Am Exot Anim Pract. 2011;14(2):339-355. DOI: 10.1016/j.cvex.2011.03.008 PMID: 21601817
2. Donnelly TM, Brown CJ. Guinea pig and chinchilla care and husbandry. Vet Clin North Am Exot Anim Pract. 2004;7(2):351-373. DOI: 10.1016/j.cvex.2004.02.006 PMID: 15145394
3. Mans C, Donnelly TM. Update on diseases of chinchillas. Vet Clin North Am Exot Anim Pract. 2013;16(2):383-406. DOI: 10.1016/j.cvex.2013.01.007 PMID: 23642868
4. Martel A, Donnelly T, Mans C. Update on Diseases in Chinchillas: 2013-2019. Vet Clin North Am Exot Anim Pract. 2020;23(2):321-335. DOI: 10.1016/j.cvex.2020.01.005 PMID: 32327039